İdare Hukuku
İdare hukuku idarenin işleyişini ve çalışma alanlarını düzenleyen hukuk dalıdır. İdare hukuku idarenin işlem ve eylemleri sonucunda keyfi hareket etmesini engelleyen, idari işlem ve eylemler sonucunda hakkı zedelenenlerin başvurabileceği yargı yoludur. İdari işlemlerin konusu daima kamu yararını içermelidir. Kamu yararına aykırı idari işlemleri veya idarenin eylemleri sonucu etkilenen gerçek veya tüzel kişilerin ne tür haklara sahip olduğunu düzenleyen hukuk dalıdır. İdare hukuku çok geniş bir mevzuata sahip olduğundan yalnızca bu yazımızda idare hukukunun ne olduğunu açıklayabilmemiz mümkün olamayacaktır. Bunun için idare hukukunda tecrübeli bir idari dava avukatından yardım almanız mutlaka yararınıza olacaktır. İdari yargı yolu kendine özgü bir yargı yoludur. Görevli mahkemeler idare ve vergi mahkemeleridir.
İdari Dava Çeşitleri Nelerdir?
İdari dava çeşitlerinin bir kısmını idari dava avukatı olarak açıklayacak olursak;
- İptal Davaları,
- Tam Yargı Davaları(Tazminat)
- İdari Sözleşmelerden Doğan Davalar
- Belediyeler Tarafından Düzenlenen Cezalara Karşı Açılan İptal Davaları
- Sgk Tarafından Düzenlenen İdari Para Cezalarına Karşı Açılan İptal Davaları
- İmar Planına Karşı Açılan İptal Davaları
- Kamulaştırma İşleminde Kamulaştırma Kesinleşene Kadar Açılan Davalar
- Memur Ve Personelin Özlük Hakkı Atama, Disiplin, Emeklilik Vb. İşlemleri İçin Açılan Davalar
- İdarenin Düzenleyici İşlemlerine Karşı Açılan Davaları olarak sıralayabiliriz.
İptal Davası Nedir?
İptal davaları özetle idarenin işlemlerinin iptal edilmesi için açılan davalardır. İptal davaları objektif nitelikte davalardır. Hukuka aykırı bir işlemin iptal edilebilmesi için menfaatin ihlal edilmesi yeterlidir. Menfaati ihlal edilen gerçek veya tüzel kişiler idari işlemin yetki, şekil, sebep, konu ve amaç yönünden hukuka aykırı olduğunu iddia ederek idare mahkemelerinde haklarını idari dava avukatı yardımı ile arayabilmektedirler.
İptal Davası Sonucunda İdari İşlemin İptali Nasıl Olur?
İdari işlemin iptali amacıyla idare mahkemelerinde açılan dava sonucunda davanın kabulü ile idari işlemin iptaline karar verilmesi halinde idari işlem tesis edildiği andan itibaren geçersiz olacaktır. İlgili idare mahkeme kararına uymak zorundadır.
İptal Davaları Ne Kadar Süre İçinde Açılmalıdır?
İdari davalarda dava açma süresi bildirim ile başlamaktadır. davaları için İdari Yargılama Usul Kanunu 7. Maddesinde özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış ve vergi mahkemelerinde otuz gündür. İptal davası açmak için 60 günlük süreyi veya özel kanunlarda belirtilen diğer süreleri kaçırmamak adına idari dava avukatından yardım almanız lehinize olacaktır.
İptal Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
İptal davalarında genel görevli mahkemeler özel kanunlardaki durumlar haricinde idare mahkemeleridir. Yine özel kanunlardaki durumlar saklı kalmak üzere yetkili mahkeme dava konusu olan idari işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir. Taşınmaz mallara ilişkin idari davalarda taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkili iken kamu görevlilerinin özlük, atama, disiplin, emeklilik vb. durumlar için açacakları davalarda özel hükümler bulunmaktadır. Bundan dolayı Adana idari dava avukatı olarak idari davalar alanında uzman bir avukattan hukuki destek almanızda fayda olacaktır.
Yürütmenin Durdurulması Nedir?
İdari yargıda dava açılan iptal davaları yürütmeyi durdurma taleplide açılabilmektedir. İdari Yargılama Usul Kanunu’nun 27. Maddesinde yürütmenin durdurulmasının idari işlemi doğrudan durdurmayacağını belirtmektedir. Yürütme durdurma talepli açılan davalarda mahkeme öncelikle kanunda belirtilen şartların gerçekleşip gerçekleşmediğine bakacaktır. Bunlar; İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumu” olarak belirtilmiştir. Bu şartlar var ise yürütmenin durdurulması talebi öncelikle incelenerek dava konusu idari işlem hakkında yargılamanın başında durdurma kararı verilebilecektir.
Tam Yargı Davası Nedir?
Tam yargı davalarını idare mahkemelerinde idare aleyhine açılan tazminat davaları olarak tanımlayabiliriz. İdarenin eylemlerinden doğan zararların tazmini için açılan maddi veya manevi tazminatlar davanın konusunu oluşturmaktadırlar. Yukarıda iptal davalarının objektif nitelikte olduğunu ve menfaati ihlal edilen herkesi ilgilendirdiğinden bahsetmiştik ancak tam yargı davaları subjektif nitelikte olduğundan dava sonucundan yalnızca hakkı ihlal edilen taraf karardan etkilenecektir.
Tam Yargı Davaları Neleri Kapsar?
Tam yargı davaları idarenin eylemlerinden kaynaklı açılabileceği gibi idari işlemlerden dolayı da açılabilecektir. İYUK madde 12 ve 13 ayrımı teknik detay gerektiren konu olduğu için sadece özetle belirtmemiz gerekirse;
İdari İşlemden Doğan Tam Yargı Davaları
İYUK 12. Maddesinde belirtildiği üzere idari işlem sonucunda hakları ihlal edilenler, iptal davası ile beraber tam yargı davası açılabileceğini belirtmiştir. Bunun yanında hakları ihlal edilenlere önce iptal davası açıp sonrasında tam yargı davası imkanı verildiği gibi yalnızca tam yargı davası açma imkanı da verilmiştir.
İdari Eylemlerden Doğan Tam Yargı Davaları
İYUK 13. Maddesinde belirtildiği üzere 12. Maddeden farklı olarak idari eylem nedeniyle hakları ihlal edilenler ihlalin bildirilmesinden veya öğrenilmesinden itibaren 1 yıl ve her halükarda 5 yıl içerisinde zarara sebep olan idareye başvurarak zararının giderilmesini isteme hakkına sahiptir. İdareye başvuru üzerine talebin zımnen reddi veya tamamen reddi halinde 60 günlük dava açma süresi başlayacaktır.
Tam Yargı (Tazminat)Davalarında Görev ve Yetki
Tam yargı davalarında genel görevli mahkeme idare mahkemeleridir. Yetki ise İYUK madde 36’da düzenlenmiştir. İdari sözleşmelerden doğanlar dışında kalan tam yargı davalarında yetkili mahkeme, sırasıyla:
- Zararı doğuran idari uyuşmazlığı çözümlemeye yetkili,
- Zarar, bayındırlık ve ulaştırma gibi bir hizmetten veya idarenin herhangi bir eyleminden doğmuş ise, hizmetin görüldüğü veya eylemin yapıldığı yer,
- Diğer hallerde davacının ikametgahının bulunduğu yer.
Mahkemeleri yetkili olarak bulunmaktadır.
İdari Dava Avukatı Ne Yapar?
İdare hukukunun konusu yukarıda bahsettiğimiz üzere çok geniş olarak düzenlenmiştir. İdare hukukuna ilişkin uyuşmazlıklarda idari dava avukatı idari işlem ve eylemlerden etkilenen müvekkillerinin haklarını korumak amacıyla ilgili idareye başvuruda bulunabilir. İdare ve vergi mahkemelerinde dava açabilir ve gerekli tüm takipleri yürütebilmektedir.
İdare Mahkemesi Davalar Ne Kadar Sürer?
Tüm dava türlerinde olduğu gibi bu sorunun cevabını net bir şekilde vermek mümkün değildir. Mahkemelerin iş yükü ve yoğunluğuna göre veya mahkemelerin idari makamlarla olan belge temin süreci veya dilekçeler aşamasında tarafların tutumu bu durumu etkileyebilmektedir.